Is mijn ZZP’er een schijnzelfstandige?

De groei van het aantal zelfstandigen zonder personeel (ZZP’ers) in Nederland heeft veel voordelen voor zowel ondernemers als ZZP’ers zelf. Flexibiliteit, maatwerk en kostenbesparing zijn slechts enkele redenen waarom bedrijven steeds vaker kiezen voor het inhuren van freelancers. Maar er kleeft ook een risico aan het inhuren van een ZZP’er: de mogelijkheid dat je te maken hebt met een schijnzelfstandige. Dit kan vervelende gevolgen hebben voor jouw onderneming. In dit artikel leggen we uit wat schijnzelfstandigheid is en waarom het belangrijk is om dit te voorkomen, zeker met de strengere handhaving van de Belastingdienst die vanaf 2025 ingaat.

Wat is schijnzelfstandigheid?

Schijnzelfstandigheid doet zich voor wanneer iemand als zelfstandige werkt, maar in feite als werknemer beschouwd zou moeten worden. Het gaat hierbij om situaties waarin een ZZP’er afhankelijk is van één opdrachtgever, werkt onder gezag en dezelfde werkzaamheden verricht als een vaste werknemer, zonder echt zelfstandig te zijn. In zo’n geval lijkt het alsof de ZZP’er zelfstandig werkt, maar voldoet hij in werkelijkheid aan de kenmerken van een dienstverband. Dit kan juridisch en fiscaal grote gevolgen hebben voor zowel de opdrachtgever als de ZZP’er zelf.

Waarom is schijnzelfstandigheid een probleem?

Wanneer een ZZP’er als schijnzelfstandige wordt aangemerkt, kan de Belastingdienst dit beschouwen als een verkapt dienstverband. Dit betekent dat de opdrachtgever achteraf loonheffingen en premies moet betalen. Daarnaast kan de schijnzelfstandige recht hebben op werknemersrechten zoals loondoorbetaling bij ziekte, ontslagbescherming en vakantiedagen. Het risico van boetes en naheffingen maakt schijnzelfstandigheid een kostbare fout voor bedrijven.

Hoe herken je schijnzelfstandigheid?

Het is niet altijd eenvoudig om vast te stellen of een ZZP’er echt zelfstandig is of dat er sprake is van schijnzelfstandigheid. Er zijn echter een aantal signalen waarop je kunt letten:

 

Gezagsverhouding: Stuurt de opdrachtgever de ZZP’er aan en bepaalt hij hoe de werkzaamheden uitgevoerd moeten worden? Dan is er mogelijk sprake van een gezagsverhouding, wat meer past bij een werknemer dan bij een zelfstandige.

   

Vast uurloon of maandloon: Werkt de ZZP’er structureel voor één opdrachtgever en ontvangt hij een vast maandloon of uurloon? Dit wijst erop dat de relatie lijkt op een dienstverband in plaats van een opdrachtrelatie.

Geen ondernemersrisico: Een echte zelfstandige loopt ondernemersrisico, zoals het risico op geen opdrachten of klanten verliezen. Als de ZZP’er geen eigen risico’s loopt en altijd werk krijgt van dezelfde opdrachtgever, is er mogelijk sprake van schijnzelfstandigheid.

Inbedding in de organisatie: Werkt de ZZP’er op dezelfde manier en in dezelfde rol als de vaste medewerkers van het bedrijf? Dan kan de Belastingdienst dit zien als een teken van schijnzelfstandigheid.

Strengere handhaving vanaf 2025

De Belastingdienst gaat vanaf 2025 strenger handhaven op schijnzelfstandigheid. Dit betekent dat er strikter gecontroleerd zal worden of de arbeidsrelatie tussen opdrachtgever en ZZP’er wel echt voldoet aan de eisen van zelfstandigheid. De huidige situatie, waarin veel bedrijven nog enige speelruimte hebben, zal daarmee veranderen. Als je als opdrachtgever niet zorgvuldig genoeg bent, kan de Belastingdienst achteraf bepalen dat je schijnzelfstandigen hebt ingehuurd. Dit kan leiden tot flinke naheffingen en boetes.

Om problemen te voorkomen, is het verstandig om de werkrelatie met je ZZP’ers goed te evalueren. Gebruik bijvoorbeeld de webmodule die de overheid beschikbaar stelt om te bepalen of er sprake is van een dienstbetrekking of een zelfstandige opdracht.

Tips om schijnzelfstandigheid te voorkomen

• Zorg dat de ZZP’er daadwerkelijk zelfstandig werkt. Hij of zij moet zelf bepalen hoe en wanneer de werkzaamheden worden uitgevoerd, en eigen ondernemersrisico lopen.
• Beperk de afhankelijkheid van de ZZP’er door niet de enige of de belangrijkste opdrachtgever te zijn.
• Leg de afspraken helder vast in een contract. Geef duidelijk aan dat er geen sprake is van een gezagsverhouding en dat de ZZP’er eigen verantwoordelijkheid draagt voor de uitvoering van de werkzaamheden.
• Gebruik de webmodule van de overheid om te controleren of de arbeidsrelatie als zelfstandige opdracht kan worden beschouwd.

Conclusie

Het inhuren van ZZP’ers biedt veel voordelen, maar het is belangrijk om alert te zijn op schijnzelfstandigheid. Met de strengere handhaving door de Belastingdienst vanaf 2025 wordt het risico groter voor bedrijven die de regels niet nauwkeurig volgen. Door goede afspraken te maken en de werkrelatie regelmatig te toetsen, voorkom je dat jouw onderneming geconfronteerd wordt met naheffingen, boetes en juridische complicaties. 

Heb je twijfels over jouw situatie? Laat je dan tijdig adviseren door een expert, zodat je zeker weet dat je geen onnodig risico loopt.

_________________________________________________________________________

Wil je meer informatie over dit onderwerp of heb je vragen over salarisadministratie? Neem gerust contact met ons op. We helpen je graag verder!